معاون برنامه‌ریزی شرکت آب منطقه‌ای کرمان اعلام کرد:
به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه‌ای کرمان، محسن اسدی معاون برنامه‌ریزی این شرکت ضمن بیان وضعیت فعلی پهنه جازموریان گفت: حوضه آبریز هامون-جازموریان با مساحت 69.3 هزار کیلومتر مربع در جنوب شرق ایران و جزء حوضه آبریز فلات مرکزی ایران محسوب می شود. وی افزود: 51 % درصد وسعت این حوضه در استان کرمان و 49% آن در استان سیستان بلوچستان واقع شده است و میانگین بلند مدت بارش کل حوضه، 162 میلیمتر است که 203 میلیمتر مربوط به هامون جازموریان غربی (کرمان) و 122 میلیمتر مربوط به هامون جازموریان شرقی (سیستان بلوچستان) می باشد. اسدی تاکید کرد: میزان تبخیر بلند مدت از سطح آزاد آب در پهنه هامون جازموریان، 4049 میلیمتر در سال است.
معاون برنامه‌ریزی شرکت آب منطقه‌ای کرمان در ادامه تصریح کرد: پهنه جازموریان به وسعت 2071 کیلومتر مربع، یکی از پهنه‌های مهم و زیبای کشور ما در جنوب شرقی ایران است که از لحاظ تقسیمات کشوری بین استان‌های کرمان و سیستان بلوچستان واقع شده است و حدود دوسوم مساحت این پهنه در استان کرمان و باقی در استان سیستان بلوچستان است. اسدی اظهار کرد: این پهنه به وسیله ده ها رودخانه فصلی و دو رودخانه دائمی بمپور و هلیل تغذیه می‌شود و علاوه بر این دو رودخانه، شماری آبراهه وجود دارد که آب آنها مستقیم وارد هامون جازموریان می شود. وی افزود: در این حوضه آبریز 91 رودخانه بزرگ و کوچک وجود دارد که هلیل رود بزرگترین آنهاست.
معاون برنامه‌ریزی شرکت آب منطقه‌ای کرمان با تاکید بر این‌که این شرکت به عنوان متولی آب در استان و با توجه به اهمیت موضوع وبروز مشکلات عدیده در منطقه جازموریان، چندین طرح تحقیقاتی در این منطقه انجام داده است و حوضه آبریز جازموریان به عنوان یکی از مهمترین حوضه‌های کشور ایران به دلایل گوناگون دچار مشکلات زیست محیطی از جمله خشکسالی شده است، گفت: یکی از المان‌هایی که همیشه در مظان اتهام به عنوان مقصر خشکسالی پهنه‌ها یاد شده است سدهای احداث شده بالادست حوضه علی الخصوص سد جیرفت است که این تأسیسات با ذخیره آب، حقابه زیست محیطی پایین دست را محدود یا قطع می‌کنند؛ بنابراین شرکت آب منطقه‌ای کرمان بر آن شد که طرح تحقیقاتی با موضوع بررسی تاثیرات زیست محیطی سد جیرفت در حوضه آبریز جازموریان با مشاوره پژوهشی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته انجام دهد که در این پژوهش به صورت خاص، نقش وجود و یا عدم وجود سد جیرفت در میزان جریان سطحی موثر در آبگیری پهنه جازموریان مورد بررسی قرار گرفت.
اسدی با اشاره به مهمترین نتایج این تحقیق گفت: تعدد دفعات و همچنین بزرگی مساحت های آبگیری شده پهنه جازموریان در سالهای پس از احداث سد جیرفت نشان داد که آبگیری سد تاثیری بر آبگیری پهنه نداشته و وجود و یا عدم وجود بارندگی های شدید و در نتیجه شکل گیری سیلاب در آبگیری پهنه نقش بسیار پررنگ تری دارد.
معاون برنامه‌ریزی شرکت آب منطقه‌ای کرمان عنوان کرد: با توجه به نتایج اجرای مدل بارش رواناب و همچنین نفوذپذیری بالای خاک بستر حوضه، سهم تلفات در مسیر جریان سطحی به مراتب زیاد بوده و حجم زیادی از بارش به صورت نفوذ به جریانات زیر سطحی و در نهایت به آبخوان های زیرزمینی وارد می شود و بنابراین نفوذپذیری بالای بستر حوضه باعث می شود که جریانات با دبی کم هرگز از حوضه آبریز بالادست سد جیرفت به پهنه هامون جازموریان نرسیده و تنها سهم تغذیه آب های زیرزمینی را ایفا می کنند. وی تصریح کرد: هرچند نمی توان به قطعیت گفت، اما به نظر احداث سد جیرفت یکی از عوامل موثر در افزایش سطح کشت و ایجاد تقاضای کاذب برای آب در محدوده پایین دست سد جیرفت داشته که البته اثبات این موضوع نیاز به مطالعات اجتماعی و گسترده تری دارد.
محسن اسدی در ادامه با اشاره به این‌که یکی از مشکلاتی که طی سالیان اخیر شرکت آب منطقه‌ای کرمان با آن روبه‌برو شده است، احداث بندهای آبخیزداری در بالادست حوضه سدها در استان می‌باشد، گفت: این بندها،که در اکثر موارد، با ارتفاع بلند و حجم ذخیره بالا احداث شده اند نه تنها از ورودی نرمال به سدها جلوگیری می‌کنند، بلکه با ذخیره آب باعث تبخیر آن و از دسترس خارج شدن آن می شوند و با وجود این بندها، تأمین حقابه پایین دست سدها دچار مشکل شده است. وی تاکید کرد: کاهش ورودی به سدها تأثیر مستقیم بر کاهش توانایی تأمین آب شرب و حقابه زیست محیطی خواهد داشت که با توجه با برنامه های مدیریتی تأمین آب استان، در میان مدت و بلند مدت تأثیر بسزایی دارد. اسدی افزود: با توجه به اهمیت این موضوع، طرح تحقیقاتی با عنوان بررسی میزان تأثیر بندهای احداث شده آبخیزداری بر میزان ورودی به مخزن سد جیرفت با مشاوره پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان در دست انجام است و انتظار می‌رود که با انجام این طرح درصد تأثیر بندها بر کاهش رواناب و کاهش ورودی به مخزن سد جیرفت تعیین شود و راهکارهای مدیریتی جهت بهبود شرایط تأمین آب در حوضه سد جیرفت ارائه گردد.
معاون برنامه ریزی شرکت آب منطقه‌ای کرمان تصریح کرد: از آنجایی که مطالعات علمی جامعی جهت بررسی کانونهای طوفانهای گرد و غبار و تعیین درصد این پدیده در منطقه جازموریان صورت نگرفته است، شرکت آب منطقه‌ای کرمان جهت شناسایی کانونهای گرد و غبار در منطقه جازموریان و مشخص شدن درصد تولید این پدیده در این منطقه نسبت به کل کشور، طرح تحقیقاتی را با دقت بالا و با استفاده از روشهای علمی معتبر با مشاوره پژوهشی دانشگاه شهید باهنر کرمان به سرانجام رسانده است و در این تحقیق با یک رویکرد جامع و با استخراج نقاط و میزان انتشار گرد و غبار، برآورد فرسایش بادی و فراوانی حضور گرد و غبار با استفاده از تصاویر ماهواره ای، مشاهدات و اندازه گیری های زمینی و مدل های بروز ضمن تعیین ویژگی های این پدیده، سهم نسبی حوضه جازموریان در تولید و انتشار گرد و غبار کشور را تعیین نموده است.
معاون برنامه‌ریزی شرکت آب منطقه‌ای کرمان گفت: از جمله مهمترین نتایج تحقیقات، می‌توان به این موارد اشاره کرد که فراوانی و تداوم نقاط برداشت گرد و غبار در حوضه جازموریان 15 درصد ایران است که تغییرات سالانه و فصلی قابل توجهی دارد؛ به طوری که در زمستان فراوانی بیشتری در مقایسه با فصول دیگر دارد. وی افزود: مناطق پست جازموریان، به عنوان بخش بسیار آسیب پذیر در برابر فرسایش بادی شناسایی شدند و بر اساس این طرح تحقیقاتی مشخص گردید که میزان پتانسیل فرسایش بادی این حوضه سهم 0.5 درصدی از فرسایش کشور را داراست که در برخی سالها ( سال 2012) تا 2.5 درصد افزایش یافته است. محسن اسدی در پایان گفت: به طور کلی، سهم حوضه جازموریان در شدت تولید گرد و غبار، پتانسیل فرسایش بادی و شار گرد و غبار نسبت به کل کشور، به ترتیب 4.38 درصد و 0.5 درصد و 3.28 درصد می باشد.
